زندگی > مهارت‌ها - همشهری دو - حجت‌الاسلام حسین عالمی:عقل و هوای نفس، دشمن یکدیگر هستند؛ یکی به خوبی‌ها و دیگری به زشتی و بدی‌ها امر

زندگی > مهارت‌ها - همشهری دو - حجت‌الاسلام حسین عالمی:
عقل و هوای نفس، دشمن یکدیگر هستند؛ یکی به خوبی‌ها و دیگری به زشتی و بدی‌ها امر می‌کند.

اين دو دشمن غدار و هميشگي، در سرعت و دسترسي مانند هم نيستند و تفاوت دقيقي دارند. شناخت ماهيت هواي نفس و نوع كاركرد عقل باعث مي شود كه در تصميم گيري ها ديگر عجله نكنيم و حريم عقل را از هواي نفس جدا كنيم. با اينكه عقل بسيار قوي و پرتوان است اما مانند هواي نفس پرسخن و عجول و في البداهه گو نيست. هواي نفس نياز به تمرين و مهارت و تفكر ندارد و راه بدي كردن را در كوتاه ترين زمان به انسان وسوسه مي كند. هواي نفس بسيار سريع عمل مي كند و در سر دوراهي هاي زندگي هميشه نخستين پيشنهادها از سمت هواي نفس به انسان مي رسد. اما عقل كمي كند است. عقل را بايد از خواب بيدار كرد و كمي نرمش و ورزش داد تا سرحال شود. بيدارشدن عقل از خواب، زمانبر است و از اين جهت بسيار كندتر از هواي نفس عمل كرده و نظر مشورتي خودش را ديرتر و با فاصله زماني اعلام مي كند.

دستورات عقل، نزديك و در دسترس مردم نيستند و مردم به راحتي از نعمت عقل بهره نمي برند زيرا عقل نياز به بيدار كردن و نرمش دارد و هر كسي زحمت اين كار را به خودش نمي‎ دهد. اما هواي نفس كاملا برعكس عمل مي كند و انسان عجول، دستورات هواي نفس را قبل از تفكر و تعقل به كار مي گيرد. عقل براي مفيد بودن و لب گشودن به صغرا و كبرا كردن و داشتن مقدمات نياز دارد كه به اصطلاح تفكر ناميده مي شود. بدون مجهول و سؤال كه انسان را به تفكر وامي دارند، اساسا از عقل خبري نيست. در حقيقت عقل خام است و بايد پخته شود و اين مسير با معماهاي بيشتر و مجهولات فراوان تر هموارتر و جذاب تر مي شود. بدون تفكر و انديشيدن در مجهولات، هيچ خبر و نشاني از عقل در زندگي بشر نيست و دقيقا به همين دليل است كه عقلا حرف هايي به مردم مي زنند كه براي آنان جالب و راهگشاست درحالي كه خودشان عقل داشته اند و اگر كمي تفكر مي كردند مي توانستند به همان نتايج برسند اما حيف... .

همين تفاوت هاي به ظاهر ساده اين دو رقيب ديرين، نزاعشان را جذاب و ديدني مي كند. درست است كه عقل ديرتر وارد ميدان مي شود اما چون سنجيده مي آيد هميشه دست برتر را دارد.