دانش > پزشکی - همشهری آنلاین:محققان برای اولین بار احتمال تاثیر عوامل محیطی و سبک زندگی، وراثت و شانس را بر جهش‌های ژنتیکی منجر به سر

دانش > پزشکی - همشهری آنلاین:
محققان برای اولین بار احتمال تاثیر عوامل محیطی و سبک زندگی، وراثت و شانس را بر جهش‌های ژنتیکی منجر به سرطان را محاسبه کرده‌اند.

براساس گزارش BBC، نزديك ب درصد از جهش هاي ژنتيكي كه به سرطان منجر مي شوند به واسطه خطاهاي ساده اي ايجاد مي شوند كه در زمان جايگزيني سلولي رخ مي دهند. به گفته محققان دانشگاه جانز هاپكينز عوامل محيطي در 29 درصد از جهش هاي ژنتيكي نقش دارند و پنج درصد از جهش ها وراثتي هستند.

محققان در مطالعات پيشين خود اعلام كرده بودند كه خطر ابتلا به سرطان تا حد زيادي مبتني بر خطاهاي اتفاقي در دي ان اي است و اين خطاها زماني رخ مي دهند كه سلول هاي خود تجديد شونده تقسيم مي شوند. در مطالعه جديد محققان نشان داده اند كه چطور بدشانسي نقش پررنگ تري نسبت به عوامل محيطي، سبك زندگي و يا عوامل وراثتي بر ابتلا به سرطان دارند.

به گفته محققان هرزمان كه يك سلول عادي تقسيم مي شود، دچار چندين خطا مي شود كه همان جهش ها هستند. در بيشتر مواقع اين جهش ها هيچ ضرري ندارند، زيرا در بخشي از دي ان اي رخ مي دهند كه هيچ ارتباطي با ابتلا به سرطان ندارد، و اين نهايت خوش شانسي و وضعيت عادي و معمول است. اما ممكن است گاه و بيگاه اين جهش ها در بخشي از دي ان اي رخ دهند كه منجر به ايجاد ژن عامل سرطان شود و اين همان بدشانسي است.

با اين همه سبك زندگي مي تواند همچنان بر اين بدشانسي اثرگذار باشد.

محققان در مطالعه پيشين خود از مدلي رياضياتي براي ارائه اين نظريه استفاده كرده بودند كه خطر ابتلا به سرطان به شدت با تعداد كلي تقسيم هايي كه در سلول هاي عادي رخ مي دهند در ارتباط است. محققان تعداد سلول هاي بنيادين موجود در بافتي كه سرطان در آن آغاز شده بود را در 31 نوع سرطان شمارش كردند و سپس سرعت تقسيم سلولي را تخمين زدند. با مقايسه اين محاسبات در مورد سرطان هاي مختلف در آمريكا محققان توانستند ارتباطي قوي ميان تقسيم سلولي و خطر ابتلا به هر نوع سرطان را در طول زندگي افراد تخمين بزنند.

در مطالعه جديد محققان داده هاي اپيدمولوژيكي و توالي ژنتيكي 32 نوع سرطان را مورد بررسي قرار دادند و اين بار به اين نتيجه رسيدند كه تقريبا دو سوم جهش هاي ژنتيكي در اين سرطان ها با خطاهاي اتفاقي كه به صورت طبيعي در سلول هاي سلامت و درحال تقسيم طي تكثير دي ان اي رخ مي دهند درارتباطند.

محققان با بررسي داده هاي موجود در 423 پايگاه داده هاي متعلق به سرطان در سرتاسر جهان تقريبا روي 4.8 ميليارد نفر يا روي دو سوم جمعيت جهان مطالعه كردند.
مدل رياضياتي اين محققان باري ديگر ارتباطي بسيار قوي ميان بروز سرطان و تعداد كلي تقسيمات سلولي هاي سالم نشان داد. اگرچه كشف آنها درباره اينكه 66 درصد از تمامي جهش هاي ژنتيكي منجر به سرطان به واسطه خطاهاي اتفاقي فراتر از حد انتظار بود و همچنين از مرز بسياري از عوامل محيطي بالقوه منجر به سرطان نيز گذشت.

اما در عين حال محققان مي گويند حتي جهش هايي كه به واسطه عوامل محيطي يا سبك زندگي رخ مي دهند نيز اتفاقي هستند. براي مثال سيگار كشيدن بدون شك مي تواند جهش هاي ژنتيكي زيادي در افراد ايجاد كند با اين همه زماني كه خطاي دي ان اي در ژنوم يك فرد سيگاري رخ مي دهد اين خطا كاملا تصادفي است. به بياني ديگر اين جهش ها نيز مانند جهش هاي ژنتيكي ديگر مي تواننن منجر به بروز ژن هاي عامل سرطان شوند و يا بر بخشي كاملا بي ارتباط با سرطان در دي ان اي تاثير بگذارند.

با اين همه سبك زندگي همچنان مي تواند در جلوگيري از ابتلا به سرطان موثر باشد. تنها يك جهش براي ابتلا به سرطان كافي نيست و معمولا براي بروز اين بيماري به سه جهش يا بيشتر نياز است. اگر خطا در دي ان اي موجب بروز دو جهش اتفاقي شود، هنوز به يك جهش ديگر نياز است. چاقي، سيگار و كمبود فعاليت هاي بدني و عادات بد غذايي مي توانند اين جهش سوم را نيز ايجاد كنند.